Macit Gökberk

2 Haziran 1908’de Selanik’te doğan felsefe tarihçisi ve yazar, Türkçenin arılaştırılması üzerinde titizlikle durmuş, çalışmalarını bilgi ve dil sorunları üzerinde yoğunlaştırmıştır.

Kurtuluş Savaşı’ndan sonra İstanbul’a giren ilk birliklerin komutanı Şükrü Naili Paşa’nın oğlu olan Gökberk, ortaöğrenimini İstanbul Erkek Lisesi’nde, yükseköğrenimi İstanbul Darülfünunu Edebiyat Fakültesi Felsefe Bölümü’nde tamamladı (1932). Üniversite Reformu’ndan sonra, 1933-34 yıllarında Edebiyat Fakültesi Felsefe Bölümü’nde Hans Reichenbach’ın asistanı oldu ve onun verdiği mantık derslerini Türkçeye çevirdi. Felsefe eğitimini 1935-38 arasında Berlin Üniversitesi’nde sürdürdü. 1940’ta Die Wissenschaft von der Gessellschaft im System Hegel’s und Auguste Comte’s (Hegel ve Auguste Comte’un Sisteminde Toplum Bilimi) adlı çalışmasıyla doktorasını tamamladı. 1941 ’de Türkiye’ye döndükten sonra doçent oldu. O dönemde aynı fakültede profesör olan Emst von Aster’in ders notlarını Felsefe Tarihi Dersleri (1943) ve Bilgi Teorisi ve Mantık (1945) adıyla Türkçeye çevirdi. 1949’da profesörlüğe yükseldi. 1954-1960 ve 1969-76 dönemlerinde Türk Dil Kurumu Başkanlığı yaptı. 1978’de İstanbul Üniversitesi’ndeki görevinden emekli oldu.

Türk-Alman kültür ilişkilerinin gelişmesine ayrı bir önem veren Gökberk, 1956’da Türk-Alman Kültür İşleri Kurulu’nun kurulmasına öncülük etti ve 12 yıl süreyle bu kurulun başkanlığını yaptı. Özellikle Alman idealizmi üzerinde uzmanlaşan Gökberk, 18. yüzyıl Aydınlanma dönemine, Kant ve Hegel’e uzanan çalışmalarında Hegel’in devlet felsefesi, Kant ile Herder’in tarih anlayışları üzerinde durmuştur. Başlıca yapıtları, Kant ile Herder’in Tarih Anlayışları (1948), Felsefe Tarihi (1961), Felsefenin Evrimi (1979) ve Değişen Dünya, Değişen Dil’dir (1980). Ayrıca Felsefe Arşivi’nde Hegel’in Devlet Felsefesi-Yaşayan Yöntemleriyle (1972) adlı makaleleri yayımlanmıştır. Gökberk 15 Ağustos 1993’te İstanbul’da yaşamını yitirdi.

tr_TRTurkish